Alfred Varresse zei: “naar de andere luisteren is begrijpen wat niet gezegd wordt”. Onze beschaving ontwikkelde zich met een indrukwekkende snelheid. Onze maatschappij richt zich meer en meer op de productiviteit en niet op het nemen van tijd. Communicatie volgde diezelfde weg. Maximaal zijn tijd rentabiliseren leidt tot vermindering van de tijd die besteed wordt aan luisteren. De mens is veranderd naar een individualistische machine. Maar om te luisteren, moet men open zijn, beschikbaar, vacant. wat eerst de aandacht verhinderde en aandacht wegtrok, moet verdwenen zijn.
Nochtans kunnen alleen de openheid van geest, de beschikbaarheid, de strijd tegen de eigen vooroordelen, gewoontes, obsessies, het op een waakvlammetje zetten van zijn eigen zichtpunt en persoonlijke interesse ons in staat stellen zonder a priori te ontvangen, te luisteren.
Zoals Pythagoras zei: “als spreken een noodzakelijkheid is, is luisteren een kunst”. In ons dagelijks leven speelt luisteren een sleutelrol.
Horen en luisteren zouden niet samengaan ……????
Als het luisteren iets anders wil zijn dan een afgesproken gedrag, een aspect van fatsoen of respect voor instructies, dan moet men horen wat er gezegd wordt, wat er half gezegd wordt en wat zich verschuilt achter de gebruikte woorden, de aangenomen houdingen.
“Men moet luisteren naar hen die spreken, als men gehoord wil worden”, schrijft Larochefoucauld. De hele inzet is daar: opnieuw leren ons open te stellen voor de andere, plaats vrijhouden voor het onbekende en de onzekerheid om zo het zo vergeten luisteren terug te vinden.
Eigenlijk is het niet het luisteren op zich dat vergeten is, integendeel, wat vergeten is, is haar wezen, haar kwaliteit en vooral wat men er mee doet, wat ze opent. Wat we vandaag vergeten zijn, is de kunst van een echt debat, van constructieve en onderbouwde discussie, van doordachte confrontatie waar iedereen luistert naar de ander en moeite doet dat standpunt te begrijpen. Dat lijkt niet erg verenigbaar met de drang naar onmiddellijkheid die onze eeuw kenmerkt. Het is nochtans die kunst, het luisteren, die het meeste kans heeft, niet om tot enkele compromissen te leiden, maar wel tot een voorstel dat rekening houdt met de noden, de moeilijkheden en eigenheden van iedereen.
20190609-38